Stroom

 "Schat, hoe laat kan de wasmachine aan?"

"Om drie uur vannacht is het dieptepunt" 

"Ok!"

Het moge duidelijk zijn. We hebben een 'spotprisavtale' en we 'tibberen'. Een nieuw Noors werkwoord. Ontstaan in de overspannen stroomprijzenmarkt. Dit is een van die dingen uit de categorie 'ergert u niet verwondert u slechts' waar we bij onze emigratie tegenaan liepen. Stroombedrijven en hun contracten. Het begon in ons vorige huis. De verhuurster was zo vriendelijk om voor ons een overeenkomst met een stroombedrijf aan te gaan, want zonder een Noors persoonsnummer kan dat niet. Dan denk je, dat zal wel goed zijn. Noorwegen draait op waterkracht, dus groen. De overheid heeft overal een dikke vinger in de pap en stroombedrijven zullen zich ook wel aan regels moeten houden. Niet dus. Het is een wirwar van bedrijven die stroom aanbieden met allerlei verschillende tarieven en constructies. Stroom is goedkoop, mits de waterbekkens vol genoeg zijn en de vraag het aanbod niet overstijgt. Kortom, in de zomer betaal je bijna niks, in een koude winter stijgt het tarief flink. De prijs varieert van regio tot regio en van bedrijf tot bedrijf. Of zelfs van uur tot uur. 

Wij dachten dat ons contract een vast bedrag kende per kWh, met een vast bedrag per maand en een jaarafrekening, net als in Nederland. Dat was wat naïef gedacht. Laat ik het zo zeggen. Ik heb 2 academische opleidingen achter de rug maar de uitleg over wat ons contract nou precies inhield snap ik nog steeds niet. We hadden een vast bedrag per maand gebaseerd op ons mogelijk verbruik afgezet tegen de verwachte gemiddelde variabele prijs door het jaar die per uur variabel is, plus dat we nog een aantal opslagen betaalden om ons te verzekeren tegen variaties de prijs, maar de maximum prijs garantie die we hadden was afhankelijk van de mate van variatie van de spotprijs en bovendien kon het stroombedrijf die garantie elke 14 dagen eenzijdig aanpassen. Volgen jullie hem nog? Oftewel, kort samengevat, toen meneer M zei: "Halfslund? Da's het vroegere staatsbedrijf, da's voor oude mensen. Die zijn veel te duur, jullie betalen te veel!" hebben we hem maar geloofd. 

Na wat onderzoek switchten we naar Fjordkraft, een bedrijf dat met een 'prismatch' werkte. Dan betaal je een vast bedrag per kWh voor een bepaalde periode en kun je bij het oversluiten onderhandelen in de trant van "ja maar bij een ander betaal ik minder" en dan zouden zij matchen. Maar de aanvangsprijs kon ook weer tot een bepaald bedrag opgehoogd worden (kleine lettertjes). Wat dus ook prompt gebeurde, want ja, droge herfst en dus weinig stroom. Ons contract liep af in de winter, overal paniek op de energie markt, hoge prijzen en ja, ze konden er niks aan doen, maar ons 'vaste' tarief moest toch echt flink omhoog. De prismatch was afgeschaft intussen. Toen we hun voordelige aanbieding weigerden en overstapten, kregen we ineens een sms dat we onze 'oude' afspraak terug konden krijgen. Hoezo is de energiemarkt 'helt Texas' ? 

Maar we waren als die rare contracten zat en we bleven bij onze keuze voor Tibber, nieuwkomer en luis in de pels die wil helpen met besparen van stroom. Een heel nieuw en revolutionair begrip in Noorwegen overigens. Noren zijn gewend aan spotgoedkope stroom. Ze doen nooit ergens het licht uit want daar slijt de lamp van, stoken het huis op tot 23 graden en zetten vervolgens een raam open voor de frisse lucht. Op internet vertelde iemand vol trots dit jaar 50 gloeilampen vervangen te hebben door ledlampen. Wij denken dan 'Wat moet je met 50 continu brandende lampen? En ga je die nu pas vervangen?' Helemaal diep zuchten we als we lezen over mensen die door een gunstig contract 'gelukkig nog steeds een half uur kunnen douchen'. Stiekem denken we dat een wat hogere stroomprijs zo slecht nog niet is. 

Alleen is het zoals het nu gaat wel asociaal: in december vlogen de prijzen extreem de lucht in door de link met de Europese gasprijzen. Dat werd gepresenteerd als een soort natuurwet, maar is uiteraard gewoon gebaseerd op lucratieve contracten waar de staat dan weer dik en dik aan verdiend. Tegelijk worden juist de mensen met lage inkomens in slecht geïsoleerde huizen het hardst geraakt. De net nieuwe regering zag zich geplaatst voor een dilemma en lost dat op door in ieder geval een deel van de hoge prijzen terug te betalen aan zijn inwoners. Netto is overigens nog steeds de staatskas flink gespekt. 

Door de zachte winter zijn de prijzen nu weer wat gedaald. Als in 'elk nadeel heeft zijn voordeel'. Wij betalen nu namelijk de 'spotpris'. Variabel tarief in het kwadraat: onze prijs per kilowattuur varieert per uur. Elke middag worden de tarieven voor de komende 24 uur bekend gemaakt. We maken er een beetje een sport van om zoveel mogelijk de goedkoopste momenten te benutten. Die momenten variëren. Eerst dachten we dat er een bepaalde logica in zat maar dat hebben we losgelaten. We denken dat een van de kinderen van de directeur van het stroombedrijf de grafiek mag tekenen. Of misschien hebben ze diezelfde chimpansees ingehuurd die al eerder succesvol waren als beleggers op Wallstreet. Maar Tibber helpt ons: de auto laadt nu vanzelf in de goedkoopste daluren in de nacht. Via de app weten we wanneer de wasmachine en de vaatwasser aan kunnen. Alhoewel dat laatste dan eigenlijk niet geadviseerd wordt door de brandweer. Levensgevaarlijk namelijk om dat soort apparaten aan te zetten als je slaapt. Ik denk dat ik nog maar eens een column moet wagen aan de Noorse obsessie met veiligheid. Maar nu wordt het tijd om naar bed te gaan.  Zachtjes neurie ik een oer Nederlands liedje. Mag het licht uit?