Cultuurschok.

"Maar dat is niet onze verantwoordelijkheid" zegt mijn oudere collega ietwat bits. Dus gaan we hier niets mee doen? Wat ongelovig kijk ik haar aan. Maak bijna de fout om te zeggen "maar in Nederland...". De zin die bovenaan mijn lijstje van te vermijden uitdrukkingen staat. Ik probeer het op een andere manier. "Maar ben je dan niet benieuwd hoe ze dat denken te gaan organiseren in het nieuwe ziekenhuis? Ik bedoel, eten klaarmaken voor patiënten heeft toch ook wel wat te maken met infectiepreventie?"

Nee. Nieuwsgierig is ze niet. En ze gaat al helemaal geen verantwoordelijkheid naar zich toetrekken. En haarfijn wordt mijn nog eens tot in detail, in het Noors en in het Engels uitgelegd dat het Echt Niet Onze Verantwoordelijkheid is. En dat we dus ook Echt Niet de documentatie opvragen. "Vi har ikke ansvar for det".

Ik laat het verder rusten. 's Lands wijs, 's lands eer denk ik maar. Taken kunnen nou eenmaal bij andere mensen belegd zijn. Later, in een gesprek met twee andere collega's ligt het toch wat genuanceerder. Ze vinden er eigenlijk wel een rol voor ons. De vraag is hoe. 

Een nieuw ziekenhuisgebouw is hard nodig als je naar de staat van de gebouwen van het Ullevål Sykehus kijkt, om nog maar te zwijgen van die van de psychiatrische kliniek in Dikemark. Daar wonen de ziekste en gevaarlijkste psychiatrische patienten van Noorwegen in een gebouw van bijna 100 jaar oud, geplaagd door lekkages, tocht, schimmels en stank. (voor wie het niet geloofd in dit rijke land, hier een stuk uit de krant van 2019 https://www.vg.no/spesial/c/stories/pLxV3E ). De planen zijn ook omstreden omdat Ullevål naar de locatie van het Rikshospitalet gaat verhuizen en wat meer buiten de stad komt te liggen. Actiegroepen in Oslo zijn het daar dan weer niet mee eens. Te ver. Dus verschijnen er posters met 'Redd Ullevål'. 

Er wordt al heel wat jaren over gepraat. Er is al een opzet gemaakt en afgekeurd. Het budget is al eens naar beneden bijgesteld. Maar nu gaan we echt beginnen met plannen maken. Echt. Vandaag hadden we een voorbereidende oriënterende verkennende vergadering om 18 deelwerkgroepen onder 6 mensen van infectiepreventie te verdelen. Geschatte tijdsinvestering hele project 3 manjaren. We raken even in een inhoudelijk gesprek over 1-persoons en meerpersoons kamer. Ik merk op dat  we ons wel moeten realiseren dat we het ziekenhuis van de toekomst gaan bouwen. Ligduur wordt steeds korter. Wanneer moet het er staan? vraag ik in al mijn onschuld. Over 10 jaar? Homerisch gelach. Ja dat is het plan maar dat gaan 'ze' echt niet halen. 

Ondertussen wil ons afdelingshoofd de vervolgbespreking plannen. Hij geeft een document van 38 pagina's in het Noors als 'huiswerk'. De vergadering wordt gepland over 10 dagen. De maandag na mijn vakantie. In een reflex denk ik "dat zal ik dan op vakantie moeten lezen" maar de ontwakende Noor in mij zegt dat dit Heel Erg Nederlands is. In die volgende bespreking gaan echt nog geen spijkers met koppen geslagen worden. De 3 werkgroepen die ik in mijn maag gesplitst heb gekregen gaan hier nog een hoop tijd aan besteden. Het gaat 'op zijn Noors' vast nog 10x heen en weer zodat iedereen zijn plasje erover kan doen. Tijd zat om het stuk na de vergadering te lezen. 

Even over die plasjes trouwens. Het zijn andere waterwerken als in Nederland-Waterland. Als ik daar een plan door de Infectie Preventie Commissie wilde laveren, moest ik vooral zorgen dat bepaalde mannen, uh mensen, er een mening over konden geven. Geduldig luisteren, instemmend knikken. Het een waardevolle bijdrage noemen, plan beetje aanpassen en we waren een stap verder. Maar hier? Het lijkt eerder alsof het heen en weer schuiven moeten leiden tot een soort gemompelde eenstemmigheid. Zodat eigenlijk niemand echt een besluit hoeft te nemen. En er dus ook niemand voor verantwoordelijk c.q. aansprakelijk is. 

Ik ben dan ook bang dat sommige mensen mij knap irritant vinden. Zo vroeg ik in het begin in alle onschuld in een vergadering "En wie is maken we daar verantwoordelijk voor?" Dat leidde tot een kwartier spraakduel tussen mij en het hoofd van de afdeling . "Iedereen is moet het goed doen." Ja, maar  we doen het nu niet op dezelfde manier. Dus moet toch iemand dat protocol aan gaan passen. "We gaan allemaal op dezelfde manier werken". Ja, maar wie gaat dat dan vastleggen en zorgen dat iedereen het weet. "We weten het nu allemaal." Maar niet iedereen is er en hoe weet onze nieuwe medewerker dat dan straks? "Iedereen moet het goed doen". Maar we hadden zojuist geconcludeerd dat niet iedereen het goed deed? Verward en lichtelijk gefrustreerd gaf ik het op en ging koffie halen. Was dit nu zo'n rare vraag?

Het korte antwoord is ja. Hele pijnlijke vraag. Noren willen geen verantwoordelijkheid op zich te nemen, aldus een Nederlandse vriendin met Noorse roots. Als ik dat voorzichtig navraag op de afdeling aan 2 collega's beamen ze dat volmondig. Zo vervelend! Ze ergeren zich er heel vaak aan. 

Van weer andere collegae hoor ik dat ze gek wordt van het eindeloos 'møteren' (møter = vergaderingen). Geen besluiten. Geen duidelijkheid.  De vraag is of en hoe het anders kan. Het verbetertraject om de afdeling meer volgens de 'lean' filosofie van het ziekenhuis te organiseren loopt al 3 jaar. Lean? We zijn meer morbide obees, denk ik dan. Oude patronen zitten op deze lokatie heel diep ingesleten. 

Dat geldt ook voor mij. Valkuil nummer 1 voor mij persoonlijk is  'teveel verantwoordelijkheid op me nemen'. Dat had ik nou net een beetje afgeleerd. Alert geworden kaats ik nu behendig ballen terug die ik niet in mijn bagage wil. Diplomatiek vraag ik 'voor de notulen' wie wat gaat doen. Soms plaats ik er zelfs deadlines bij. Die ik vervolgens blijmoedig van week tot week bijstel. Met een grote rugzak vol geduld en een pulka met diplomatie achter me aan trekkend ga ik op pad door het Noorse werklandschap. Zwaar? Ach, ik heb geen haast. Hier word ik sterker van. Het zal tijd kosten, die cultuurschok te boven komen. Maar ondertussen kan ik het ook niet laten om kleine cultuurschokjes uit te delen. Meestal met de vraag "maar waarom niet eigenlijk?".