Het jaar rond

Ik zit buiten op het terras. De avondzon schijnt in mijn gezicht. De wind voelt al fris aan en de bladeren aan de berken kleuren geel. De herfst is in aantocht. De cirkel is rond. We zijn nu ruim een jaar in Noorwegen. Alle seizoenen meegemaakt. Tijd om een korte balans op te maken. 

We hebben een fijn huis op een rustige plek. Het is heerlijk de Østmarka als achtertuin te hebben. Het voelt normaal dat we op zondag vanuit thuis uren lopen door stille, (deels) ongerepte bossen, bult op - bult af en welgeteld twee mensen tegenkomt. Oh nee, vandaag waren het er drie. We vonden het druk. Via via heeft Hans nu ook werk gevonden. Sinds een paar weken is hij aan de slag als "idrettslege" oftewel, sportarts bij de Apexklinikken in Oslo. (zie ook https://www.apexklinikken.no/behandlere/hans-schipper/ ). Idrett is een van die Noorse woorden die voor ons gevoel kant nog wal raken (idrett is sport) maar misschien juist daarom wel blijven hangen.

Gelukkig blijven er best veel woorden hangen, want het was wel een van onze onzekerheden. Hoe snel pik je een taal op? Maar het lukt! Regelmatig verdwaalt er nu een Noorse woord in onze Nederlandse gesprekjes. We snakken over onze elbil, eten gerookte ørret en kopen smør. We krijgen regelmatig te horen dan we 'veldig flinke med norsk' zijn, zeker als ze horen dat we pas een jaar in Noorwegen wonen. Na een gesprek met wat bozige IC arts over een COVID19 patiënt, bedenk ik hooguit twee Engelse zinnen heb gebruikt. Best trots op mezelf. Hoewel mijn Noors wel scheef ontwikkeld is. Ik geef zo een half uur les over multi resistente bacterien maar als ik wil vertellen wat ik op vakantie heb gedaan loop ik nog wel regelmatig vast. 

Noors is toch wel een sleutelrol in de integratie. Dat is niet zo'n wereldschokkende observatie, maar het "Ach alle Noren spreken ook wel Engels" botst misschien toch wel vaker dan gedacht met "Noren zullen het niet snel zeggen als ze je niet helemaal begrijpen" en "Noren durven niet altijd Engels te praten en zeggen dan maar niks".  Het kost wel moeite. Afgelopen vrijdagavond keken we elkaar aan en zeiden bijna tegelijk "Noors-moe". Even alleen een taal die we zonder moeite begrijpen graag! 

Dat was het afgelopen jaar wel: vermoeiend. Continu concentreren en opletten. Al die kleine dingen de net even anders zijn dan je gewend bent. Geen gewoontes meer. Onzekerheid. "Heb ik het goed verstaan?" "Klopt dat wat Google translate aangeeft?" "Het werkt niet!". Om er vervolgens achter te komen dat Google translate wel gelijk heeft maar de informatie op de website niet klopt. Kortom, het was uit de comfortzone in het kwadraat. Pluspunt: we werden weer flexibel. 

Inmiddels worden steeds meer dingen vertrouwd. We kennen het kostbare 'fødselsnummeret' uit het hoofd, weten hoe we moeten Vippsen en welke supermarkt we waarvoor moeten hebben. Na twee foutjes weten we nu ook hoe het zit met betaald parkeren bij het station en de supermarkt. Volgens mijn Noorse vriendin zijn parkeerboetes een teken van een integratie trouwens, dus dat was goed om te horen. Het overkomt niet alleen Onnozele Buitenlanders. 

Onze immigratie was ook een goede gelegenheid om een aantal andere dingen te veranderen. Er was ook die wens om anders te willen leven. Minder kopen. Minder verbruiken. Meer buiten zijn. Gezonder leven. Minder gestress. Er zijn externe factoren die helpen: Noorse prijzen zijn een goede stimulans voor consuminderen. Meer naar buiten is niet zo moeilijk met zo'n prachtig land om te verkennen. Als ik bedenk wat we het afgelopen jaar gekocht hebben dan past dat aardig bij onze goede voornemens. Een elektrische auto (el-bil), een kamadogrill, (uit Zweden, dus goedkoper), een kano (Ally, Noors) en hangmatten (noodzakelijk item ter integratie!) en piggsko, oftewel spijkerschoenen (een must in ijzige tijden). Duurzame wollen kleding (ons nieuwe 'huismerk': https://www.northernplayground.no met het toepasselijke motto 'Buy less. Play more'). En oh ja, Hans kocht een hengel en ik rondbrei pennen en garen. Hij vist, ik brei. We zijn een moestuin begonnen en hebben wat fruitboompjes geplant. Het begin is er van een meer natuurlijk leven. 

We plukken bessen en frambozen. We eten bijna geen vlees meer. Even hebben we geprobeerd veganistisch te eten maar dat lukte niet. Ik kon de kaas echt niet missen. De verse vis en schaal-en-schelpdieren hier zijn te lekker. Zoveel mogelijk lokale producten kopen vind ik geen straf. Noorse aardappelen en appels bijvoorbeeld, hebben echt meer smaak. Mijn stoofperen probleem is ook opgelost: ik heb een Noors ras gevonden dat zich prima laat stoven. Alleen tja, hagelslag. Die misten we. Gelukkig werd dat tekort aangevuld door een zending uit Nederland! (Nogmaals dank aan de gulle gevers!) 

Minder stress, dat lukt me nog niet helemaal. Vooral op het werk. Het is vermoeiend om wijs te worden uit de kluwen Noorse Regelzucht, Ongeschreven Wetten en gewoon iets verkeerd verstaan / begrepen hebben.  Voeg daaraan toe een collega die het ook niet zo goed weet en je hebt een leuke cocktail in corona-tijden. Ik probeer maar gewoon mezelf te zijn en voeg af en toe ook even wat Nederlandse directheid toe. Met een glimlach. Ik moet ook hartelijk lachen als ik weer eens te horen krijg dat het zo fijn werken met mij is omdat ik zo gestructureerd ben. In het land der blinden is Eenoog koning, zullen we maar zeggen. 

Ik heb een groot ontzag ontwikkeld voor al die mensen uit andere culturen die een plekje proberen te vinden in een samenleving die niet de hunne is. En dan lijkt Nederlands nog op Noors en zijn veel uitdrukkingen nog hetzelfde. Hoewel ik ook wel even met mijn ogen knipperde toen iemand plots begon over het doorslikken van kamelen. Had ik iets exotisch uit de Noorse keuken gemist? Maar nee, het betekent iets goedkeuren dat je eigenlijk niet goed had willen keuren. Een bittere pil slikken komt misschien nog het dichtste in de buurt. 

En tsja, me druk maken, het zit ook een beetje in de aard van het beestje. Maar een uurtje in de hengekøye, een flinke boswandeling of een avondje breien: het werkt uitermate ontspannend. Mijn eerste Noorse trui en wanten zijn klaar inmiddels. Het zullen niet de laatste projecten zijn. Zeker niet met de lange donkere dagen in aantocht. 

We merken nu al goed dat de dagen snel korter worden. Afgelopen najaar was het pittig. Vooral toen de regen wekenlang met bakken uit de hemel kwam en alles dicht was, want ja, corona. Er waren dagen dat ik nauwelijks het gevoel had wakker te zijn geweest. Gelukkig wonen we nu in een beter en vooral lichter huis. En hebben we op kunnen laden in de zomer. Met eindeloze lange zonnige dagen. Wat trouwens dan weer slaaptekort geeft want het werd echt niet donker in de nacht. Om drie uur 's nachts de zon in de slaapkamer te hebben schijnen was even wennen. 

Dat het zulk prachtig weer kon zijn, met strakblauwe luchten, warmte en volop zwemmen in helder natuurwater, het was voor ons een onverwachte bonus. Een van de redenen waarom ik al een poos weinig geschreven heb. We waren buiten aan te spelen. En aan het proberen iets van de tuin te maken. Het was eerst lang koud en daarna lang droog. Niet echt optimaal. Maar ons steenveld wordt langzaam wat groener en mag zachtjesaan de naam grasveld gaan dragen. De moestuin heeft wat oogst opgeleverd. Echt overweldigend is het nog niet. Maar volgend jaar beter, denken we dan maar. Tuinieren is hier iets van de lange adem. 

En verder? We blijven ons verwonderen over dit land vol tegenstellingen. Een land met milliarden aan oliegelden dat zijn rioleringen niet op orde heeft. Waar planmatig werken en efficiëntie niet in het woordenboek voor lijken te komen.  Wat tegelijk zijn charme heeft en ergerlijk kan zijn. Waar ergeren een soort nationale hobby is maar iemand daadwerkelijk rechtstreeks aanspreken veeeeeel te confronterend is. Waar de cultuur van onderling vertrouwen deels berust op het weren van vreemde invloeden. Buitenlanders dus. Waar Noren zelf dan weer zeer kritisch zijn over hun eigen ongastvrijheid tegenover mensen van elders. Maar ja, de stap nemen en contact zoeken is dan wel weer Erg Eng. Een sociaal netwerk opbouwen zal nog wel wat tijd gaan kosten. We hebben er ook nog niet heel veel mogelijkheden voor gehad want ja, corona... 

Het was daardoor soms ook wel een beetje een eenzaam jaar. Erg verdrietig was het onverwachte overlijden van de moeder van Hans en de begrafenis op afstand. Daarnaast de dichte grenzen waardoor bezoekjes van vrienden en familie niet door gingen. Zeker vorige winter waren er weinig mogelijkheden om contacten te leggen met nieuwe mensen. Hadden we een taalcafé gevonden om te oefenen, werd het afgelast. Maar ook dat wordt nu makkelijker. Het eerste bezoek is geweest (erg gezellig!). We zijn al bij drie Noren thuis op bezoek (wat bijzonder schijnt te zijn). 

Terugkijkend hebben we meer fijne en behulpzame mensen ontmoet dan nare. En ja, Noren zijn wat verlegen en terughoudend. Het zij zo. Dan kost het maar wat meer tijd. (En daarbij, 30% van de inwoners van Oslo heeft een niet-Noorse achtergrond. Dus tja, er zijn genoeg andere vreemde vogels in deze omgeving). 

Dat terughoudende van Noren geldt trouwens alleen binnen de bebouwde kom. Dan groet je niet. Not done. Kijken mensen straal door je heen of strak de andere kant op. Ik vond dat heel onbehaaglijk... Maar buiten, in het bos, på tur, daar maken ze ineens wel contact. Begint iedereen een praatje te maken. Blijkt ook zo'n ongeschreven regel : op onverharde paden hoor je wél te groeten. Rare jongens die Noormannen. 

En zo, stapje voor stapje, maken we ons dit land eigen. Een land dat tegelijk vertrouwd voelde en toch meer 'anders' was dan gedacht. Waar we ons in het landschap zo thuis voelen en toch vreemdeling zijn. Een land dat ons letterlijk en figuurlijk de ruimte geeft om te ademen. Het was een goede keuze om te gaan. 

Inmiddels is het donker. En stil. Het koelt ook behoorlijk af. Tijd voor een laatste ronde met Shadow voor het slapen gaan. Even genieten van de prachtige sterrenlucht. Nog even, en dan is het weer winter. Wij hopen op veel sneeuw. Kunnen we weer buiten spelen.